Het kabinet-Schoof wil het personeelstekort en de regeldruk in de zorg aanpakken. De LAD is blij met die voornemens, maar vraagt zich wel af hoe die plannen worden gerealiseerd als er niet écht in zorgprofessionals wordt geïnvesteerd en het programma Toekomstbestendige Arbeidsmarkt Zorg en Welzijn (TAZ) zelfs wordt wegbezuinigd. “Als het kabinet de uitdagingen in de zorg het hoofd wil bieden, is er meer nodig”, aldus LAD-voorzitter Suzanne Booij.

Een paar dagen voor Prinsjesdag kwam het kabinet-Schoof met het regeerprogramma. De Miljoennota die op 17 september werd gepresenteerd, sluit daarop aan. Booij is blij dat het kabinet de uitdagingen benoemt waar de zorg de komende jaren voor staat: de zorgvraag stijgt doordat de vergrijzing een piek nadert en omgekeerd neemt het personeelstekort verder toe. “Dat zet ons zorgstelsel enorm onder druk. Het personeelstekort is voor veel zorgprofessionals nu al dagelijks voelbaar – dat zal zich de komende tijd steeds nadrukkelijker manifesteren.”

TAZ wegbezuinigd

Booij is in die zin blij dat het personeelstekort veel aandacht krijgt, maar vindt de ambities van het kabinet moeilijk te rijmen met het besluit om een intensivering van het programma Toekomstbestendige Arbeidsmarkt Zorg en Welzijn (TAZ) terug te draaien. TAZ is op initiatief van het ministerie van VWS in 2022 opgezet om bijvoorbeeld geld beschikbaar te stellen voor het modulair opleiden van zorgprofessionals en het implementeren van innovaties die zorgprofessionals kunnen ondersteunen/ontlasten. Vakbonden waren betrokken bij dit programma. “De beschikbare 130 miljoen euro per jaar voor dit programma is nu wegbezuinigd. De thema’s die de arbeidsmarkt raken, worden straks onderdeel van de ‘hoofdtafel’ van het Integraal Zorgakkoord. De vertegenwoordigers van de werknemers zitten daar echter niet aan tafel, terwijl het me cruciaal lijkt dat zij hierover meedenken.”

Investeer in de zorg

Als het kabinet de uitdagingen in de zorg écht het hoofd wil bieden, raadt Booij ze meer oog te hebben voor zorgprofessionals. “Het kabinet zet in op minder administratieve lasten en innovatie om het tekort aan werknemers in de zorg te ondervangen. Natuurlijk staan we achter die voornemens, maar er is wel meer nodig om het probleem écht op te lossen. Uit het rapport ‘Arbeidsmarktstudie Zorg & Welzijn 2033’ van onderzoeksbureau Rebel blijkt dat het waarderen en ontzorgen van zorgmedewerkers het meeste effect sorteert om arbeidsmarkttekorten in de zorg te bestrijden. Leg de regie dus bij de zorgprofessional en zorg dat je aantrekkelijke arbeidsvoorwaarden creëert voor alle zorgprofessionals: welke functie zij ook uitoefenen en in welke ‘lijn’ ze ook werken.”

Maak keuzes

Verder mist Booij in de kabinetsplannen scherpe keuzes als het gaat om de houdbaarheid van ons zorgstelsel. “Zelfs als de regeldruk wordt verminderd en innovatie een impuls krijgt, kunnen we de groeiende zorgvraag nooit helemaal opvangen. Het kabinet geeft aan dat sprake is van een streng begrotingsbeleid, dat dwingt tot het maken van keuzes. Die keuzes moet ze dan ook durven maken in de zorg: welke zorg leveren we wel, welke niet en hoe kunnen we het anders organiseren? Zo’n discussie is nodig, juist om de toegankelijkheid van ons zorgstelsel in de toekomst te kunnen waarborgen.”

Booij geeft tot slot aan dat het kabinet erkent dat de verlaging van het eigen risico een toeloop van meer patiënten naar medisch specialisten zal meebrengen. Om de wachtlijsten die daardoor ontstaan tegen te gaan, wil het kabinet dat triage wordt toegepast. “Maar dan moet wel volstrekt helder zijn waarom een patiënt wel of niet wordt geholpen. Ook hier geldt: er moet eerst een keuze worden gemaakt in welke zorg we wel en niet bieden. De dialoog daarover moet worden opgestart.”