Jaarverslag LAD 2016

Jaarverslag 2016

Voorwoord

Voorwoord 3.000 nieuwe leden, 5 cao-akkoorden, 80 sociaal plannen, 2.700 individuele vragen/dossiers, 15.000 handtekeningen voor een umc-petitie en 3.750 medisch specialisten die in actie kwamen voor hun pensioen. Het zijn zomaar een paar feiten uit dit jaarverslag, die in mijn optiek één ding duidelijk maken: 2016 was een bewogen jaar voor de LAD, niet in de laatste plaats vanwege de pensioenaftopping. Als LAD staan we voor een constructief overleg met werkgevers, omdat we ervan overtuigd zijn dat je alleen samen goede afspraken kunt maken over een prettig werkklimaat en toekomstbestendige arbeidsvoorwaarden. Maar als het niet lukt om in goede harmonie afspraken te maken over zoiets essentieels als een goed pensioen, dan moet je soms je tanden laten zien. Dat medisch specialisten, eerst in algemene ziekenhuizen en revalidatie-instellingen en later in ggz-instellingen, zo massaal in actie kwamen, onderstreept hoe belangrijk het is om samen voor je belangen op te komen. Mede dankzij de druk die is opgevoerd, hebben we namelijk een goede oplossing bereikt voor de ziekenhuizen en er ligt intussen een voorlopig akkoord voor de ggz.

Samenwerken is in die zin de rode draad in dit jaarverslag. Dat klinkt misschien gek omdat we in het pensioenaftoppingsconflict soms lijnrecht tegenover werkgeversorganisaties stonden, maar ik heb ook gezien wat het oplevert als LAD-leden samen ergens voor staan, waardoor je uiteindelijk weer tot elkaar komt. Dat is de kracht van onze organisatie. En omdat we nog altijd groeien, zijn we een steeds krachtiger speler in de zorg, waardoor we een belangrijke vuist kunnen maken aan cao-tafels. In 2016 sloten we 5 nieuwe cao-akkoorden. Daarnaast wisten leden op individueel niveau steeds beter de weg naar het Kennis- en DienstverleningsCentrum te vinden. Verder borduurden we voort op de weg die we een paar jaar geleden zijn ingeslagen om de samenwerking te zoeken met relevante partners. Zo sloten we een samenwerkingsovereenkomst met de NVZA, zodat ook ziekenhuisapothekers vanaf 2017 van onze dienstverlening gebruik kunnen maken. Kortom: samenwerken loont. Dat laat dit jaarverslag – in een geheel nieuw jasje – in alle facetten zien. Christiaan Keijzer, voorzitter LAD

In dit jaarverslag Verenigingszaken 3 Collectieve belangenbehartiging 5 Individuele belangenbehartiging 14 Pensioen 15 2 | LAD Jaarverslag 2016

1 Verenigingszaken Verkiezingen voor nieuwe bestuursleden, verschuivingen in de ledenraad, opnieuw een groei van het aantal leden en een intensieve samenwerking met partners: op verenigingsgebied was 2016 een druk jaar voor de LAD. We zetten de meest in het oog springende zaken op een rij.

Bestuur Bestuurslid Debby van Sleeuwen maakte in de zomer bekend haar bestuursfunctie vanaf 2017 neer te leggen. Omdat de LAD nu en in de toekomst voor complexe uitdagingen staat, is bij het bestuur de wens ontstaan de huidige bestuursbezetting uit te breiden van minimaal drie naar maximaal vijf personen. Een uitbreiding zorgt voor een verbreding en nieuwe inzichten vanuit de diversiteit van achtergronden in de achterban, zonder dat dit ten koste gaat van de slagkracht van een klein bestuur. De ledenraad heeft ingestemd met dit voornemen en is ook akkoord gegaan met de benoeming van twee nieuwe bestuursleden: Donné Pans en Janneke de Wal. Eind 2016 is een statutenwijziging voorbereid om het aantal bestuursleden uit te breiden. Begin 2017 heeft de ledenraad hiermee ingestemd. Het LAD-bestuur bestaat vanaf 2017 uit: • Christiaan Keijzer (voorzitter en anesthesioloog) • Donné Pans (bestuurslid met portefeuille financiën en klinisch fysicus) • Cisca Koning-van den Berg van Saparoea (bestuurslid en arts Maatschappij en Gezondheid) • Janneke de Wal (bestuurslid en specialist ouderengeneeskunde)

Donné Pans en Janneke de Wal komen het LAD-bestuur vanaf 2017 versterken

Leden In 2016 verwelkomden we

3.000 nieuwe leden,

waardoor ons ledenaantal de 30.000 passeerde. Door die groei staan we steeds sterker in cao-onderhandelingen.

Ledenraad De LAD heeft sinds 2015 een ledenraad, waarin alle ledengroepen zijn ver­ tegen­­­­woordigd in kiesgroepen. De ledenraad is onder andere verant­ woor­de­lijk voor het vaststellen van de meerjarenbeleidsagenda, de begroting, het controleren van het bestuur en de benoeming van de nieuwe bestuursleden. In 2016 verliet een aantal leden de leden­raad, waardoor er vacatures ontstonden. Omdat zich voor sommige kiesgroepen meerdere kandidaten meldden, schreven we een aantal keren verkiezingen uit. • Na het vertrek van Robert Glimmerveen verwelkomden we in mei apotheker Kenny van Deventer als nieuw ledenraadslid voor de kiesgroep Apothekers in Dienstverband. • Voor de kiesgroep Artsen Maatschappij en Gezondheid, waarvan de leden­ raadszetel tot dusver nog niet was ingevuld, meldde Marthein Gaasbeek Janzen zich aan. • Na het vertrek van Renske Nijhuis meldden zich twee kandidaten voor de kies­groep Aios huisartsgeneeskunde. José van der Velden haalde een meer­ derheid van de stemmen binnen en is sinds eind september in de ledenraad gestationeerd. • In het najaar introduceerden we een nieuwe, aparte kiesgroep voor zieken­ huis­apothekers, klinisch chemici en klinisch fysici, waarvoor klinisch fysicus Henne Kleinveld zich meldde. • In december schreven we verkiezingen uit voor de kiesgroep Coassistenten, waarvoor zich vier kandidaten meldden. Dianne Bosch kreeg een meerderheid van de stemmen en volgt in 2017 Sanne Wubbels op. • Op dit moment is alleen de zetel voor de kiesgroep Bedrijfs- en verzekerings­ artsen nog vacant. LAD LADJaarverslag Jaarverslag2016 2016| 3| 3

Arbeidsjurist Anne Marie Hopmans verzorgde namens de LAD een workshop tijdens de informatiedag voor aios huisarts- en ouderengeneeskunde

Bureau Bijeenkomsten en trainingen • Scholingsmogelijkheden

en een goede dialoog met onze leden zijn belangrijk. We organiseerden daarom bijeenkomsten, brachten werkbezoeken en verzorgden workshops. • We boden samen met VvAA vier keer de training Beter in beeld aan en leden konden zes keer de training Time- en stress­management volgen. Beide trainingen werden met een 8,5 gewaardeerd.

Communicatie en PR 2016 verschenen vier LADmaga­zines en ontvingen leden iedere twee weken een digitale nieuwsbrief. Daarnaast werden 50 gerichte mailings aan bepaalde ledengroepen verstuurd. • De LAD-website (www.lad.nl) trok ieder kwartaal 25.000 bezoekers. Verder was de LAD actief op Twitter en LinkedIn. • De LAD leverde redactionele bijdragen aan Arts in Spe en Medisch Contact, en initieerde regelmatig artikelen in de media. • Eind 2016 startte de afdeling com­muni­catie met een online nieuws­moni­ toring, zodat medewerkers, bestuur en de ledenraad dagelijks een nieuwsbrief ontvangen met de belangrijkste nieuwsberichten uit de media en van relevante partners.

Bij het bureau van de LAD werken in totaal 29 medewerkers, waaronder 1 directeur, 1 directiesecretaris, 9 medewerkers bij het Team Onderhandelaars Arbeids­voor­ waarden, 8 medewerkers bij het Kennis- en DienstverleningsCentrum (in totaal werken bij het KDC 17 medewerkers; de overige 9 medewerkers zijn in dienst van de Federatie Medisch Specialisten), 3 staf­ medewerkers (beleid en communicatie) en 7 ondersteunende medewerkers (secretariaat, ledenbeheer, financiële administratie).

• In

4 | LAD Jaarverslag 2016

Samenwerking met partners • We

trokken nauw op met onze samenwerkings­partners (De Genees­ kundestudent, De Jonge Specialist, Federatie Medisch Specialisten, NVKC, NVKF en NVvTG), maar ook met KAMG, AJN, KNMP en VvAA. • De LAD is een van de acht federatiepartners van KNMG. • De LAD is voor een deel van de collectieve belangenbehartiging op caoniveau aangesloten bij FBZ (de Federatie van Beroepsorganisaties in de Zorg) en het Ambtenarencentrum. • We sloten een nieuw samenwerkingsverband met de NVZA, zodat ook ziekenhuisapothekers vanaf 2017 van onze dienstverlening gebruik kunnen maken. • De LAD werkt op internationaal gebied samen met de volgende partners:

- We zijn aangesloten bij de Fédération Européenne des Médecins Salariés (FEMS), de koepel van organisaties die de belangen van artsen in dienstverband vertegenwoordigen in 17 Europese landen. - We zijn lid van de Permanent Working Group van European Junior Doctors (EJD), een organisatie die de belangen behartigt van meer dan 300.000 artsen in opleiding tot medisch specialist in 21 Europese landen. - Via de KNMG-delegatie zijn we vertegenwoordigd in het Comité Permanent des Médecins Européens (CPME), waarin nationale artsenorganisaties uit 28 Europese landen zijn verenigd. De CPME heeft daarnaast geassocieerde leden, zoals Turkije en EUMASS (European Union of Medicine in Assurance and Social Security).

2 Collectieve

belangenbehartiging De LAD behartigt de rechtspositie van haar leden. Dit gebeurt rechtstreeks aan caoonderhandelingstafels, maar ook indirect via FBZ (de Federatie van Beroepsorganisaties in de Zorg) en het Ambtenarencentrum (AC), waarbij de LAD is aangesloten. De LAD is betrokken bij twaalf cao’s en drie arbeidsvoorwaardenregelingen. De 9 onderhandelaars van het Team Onderhandelaars Arbeidsvoorwaarden onderhandelen behalve over cao’s ook over sociaal plannen, bijvoorbeeld bij reorganisaties en fusies. In 2016 werden akkoorden gesloten voor 5 cao’s en kwamen 80 sociaal plannen tot stand.

Speerpunten 2016 Algemeen

• Beschermen professionele zelfstandigheid • Algemeen verbindend verklaren van cao’s; in 2016 gebeurde dit voor de Cao GGZ, Cao Gehandicaptenzorg en de Cao Jeugdzorg.

Primaire arbeidsvoorwaarden • • • • •

Looneis van 2,5% Inkomensontwikkeling passend bij de omstandigheden Vergoeding voor gemaakte beroepskosten Teruggave werkgeverspremie pensioen voor inkomens boven 100.000 euro bruto Reparatie derde WW-jaar

Arbeidsomstandigheden • • •

Positionering van artsen in de organisatie Integraal levensfasebewust personeelsbeleid en het bevorderen van mobiliteit Gezond en veilig werken: reële arbeidstijden, met aandacht voor verantwoord roosteren en bestrijden van psychosociale en fysieke werkdruk

Arbeidsmarkt • • • •

Beperken instroom studie Geneeskunde van 3.050 naar 2.400 studenten op jaarbasis Bevorderen deelname aan opleiding voor schaarse specialismen Inzet op behoud werkgelegenheid en werk-naar-werk-trajecten Beperken flexibele arbeidsrelaties

LAD Jaarverslag 2016 | 5

Arbeids­voorwaarden­regeling Medisch Specialisten (AMS): formeel van kracht

Cao Apothekers in dienstverband: veel voordelen voor apothekers

• In

• Cao-partijen

2016 is de nieuwe AMS formeel ingegaan, waarin positionering van medisch specialisten een belangrijk thema is. In dat kader hebben de LAD en de Federatie Medisch Specialisten op 31 maart een tweede ‘Masterclass VMSD’ georganiseerd, die werd gevolgd door 35 medisch specialisten die in een Vereniging Medisch Specialisten in Dienstverband (VMSD) zijn vertegenwoordigd. • Een van de gevolgen van de nieuwe AMS is de komst van het zogeheten Budget Organisatorische Eenheid (BOE). Waar medisch specialisten voorheen aparte toeslagen kregen uitgekeerd, krijgen zij nu per organisatorische eenheid (vaak een vakgroep) een budget. Over de verdeling daarvan moeten ze zelf afspraken maken. Om hen hierbij te helpen, hebben de LAD en de Federatie Medisch Specialisten in de zomer de Handreiking Budget Organisatorische Eenheid gelanceerd. • In de zomer is een enquête gehouden onder medisch specialisten over de afspraken ‘gezond en veilig werken’ in de AMS. Uit deze enquête is gebleken dat de afspraken nog niet overal goed worden nageleefd, bijvoorbeeld als het gaat om werkdruk en het maken van roosters. Voor de LAD reden om hier extra aandacht aan te besteden. Ook bij werkgevers moet het belang van dit thema tussen de oren komen. • 2016 stond verder vooral in het teken van de pensioenaftopping. De onderhandelingen met de Nederlandse Vereniging van Ziekenhuizen (NVZ) liepen spaak, waarna medisch specialisten in dienstverband in actie kwamen (zie ook pag. 14). Uiteindelijk werden de gesprekken hervat en is in november een Principeakkoord Pensioenaftopping tot stand gekomen. Daarnaast is met de NVZ afgesproken vanaf 2017 een periodiek Regulier Overleg AMS (ROA) in het leven te roepen, waarbij onder andere de naleving van de ‘gezond en veilig werken’-afspraken een belangrijk gespreksonderwerp is.

6 | LAD Jaarverslag 2016

VZA (werkgevers) en de LAD hebben het bouwwerk voor de Cao Apothekers in dienstverband in het voorjaar afgerond, waarmee de cao-tekst definitief is. • Omdat deze cao op 1 mei 2016 afliep, zijn in de zomer de onderhandelingen voor een nieuwe cao gestart. Eind 2016 bereikten de VZA en de LAD een principeakkoord, waarmee leden begin 2017 instemden. De nieuwe cao loopt van 1 januari tot en met 31 december 2017. Er is een structurele salarisverhoging van 2% van de cao-loonschalen afgesproken. Daarnaast krijgen apothekers in januari 2017 een eenmalige uitkering van 1%. Ook krijgen ze de beschikking over een budget functiegebonden kosten van € 3.255, waarmee ze onkosten kunnen declareren die samenhangen met het werk, zoals nascholing in het kader van herregistratie, en de lidmaatschapskosten van LAD, VJA en KNMP. Verder is een vaste vergoeding van € 1.282 bruto per week afgesproken voor het doen van diensten. Wie in opleiding is tot apotheker specialist, krijgt de opleiding volledig vergoed, zowel in tijd als geld. Tot slot is structurele aandacht voor veilig en gezond werken geborgd, onder andere doordat de Cao Arbeidsomstandigheden en de Arbocatalogus van de Cao Apotheken nu ook op deze cao van toepassing zijn. • Om te zorgen dat de cao van toepassing wordt op alle apothekers in dienstverband, willen de LAD en de VZA actief leden werven, zodat de representativiteitstoets kan worden gehaald voor een algemeen verbindend verklaring. De wervingsactiviteiten worden in 2017 gestart. • De LAD bemiddelde bij een conflict over een wijziging in de pensioenpremie, nadat onrust was ontstaan onder apothekers werkzaam bij de keten Alliance Healthcare. Zij werden geconfronteerd met een eenzijdig door de werkgever ingevoerde afwijkende premieverdeling, die ongunstig was voor apothekers. De LAD stond hen bij en met effect: in februari liet Alliance Healthcare weten de pensioenpremie van werknemers met terugwerkende kracht aan te passen. In een soortgelijk conflict bemiddelde de LAD ook voor medewerkers bij Mediq, BENU en Medsen.

Rob Koster, onderhandelaar Cao Apothekers in dienstverband:

“ Er ligt een mooi pakket aan afspraken” Cao-onderhandelingen verlopen soms moeizaam, waarbij het maanden kan duren voordat werkgever en werknemer elkaar vinden. Dat gold absoluut niet voor de Cao Apothekers in dienstverband, benadrukt LAD-onderhandelaar Rob Koster. “Vanaf het eerste overleg zaten wij als werknemerspartij constructief aan tafel met de werkgeversorganisatie: de Vereniging Zelfstandige Apothekers (VZA). We merkten al snel dat we dezelfde belangen hadden en apothekers vooruit willen helpen als behandelaar in de eerstelijnszorg.”

Er waren vijf onderhandelingssessies nodig om tot een principeakkoord te komen. Volgens Koster ligt er met de nieuwe cao een zeer aantrekkelijk pakket aan afspraken voor apothekers in dienstverband. “We zijn niet alleen blij met de salarisafspraken, maar vooral over alle aanvullende zaken. Dat de opleiding tot apotheker specialist vanaf 2017 volledig wordt vergoed in tijd en geld, is misschien wel de belangrijkste mijlpaal. Maar ook de komst van een vaste vergoeding voor het doen van diensten en het budget functiegebonden kosten laten zien dat

apothekers serieus genomen worden.” Apothekers kunnen op grond van het budget functiegebonden kosten onder andere de lidmaatschapskosten van de LAD, VJA en KNMP declareren. “Daarmee is het lidmaatschap van de LAD in feite gratis en kunnen apothekers van al onze diensten gebruikmaken. We hopen dat apothekers die nog geen lid zijn, dat snel worden, zodat we hun belangen nog beter kunnen behartigen.”

LAD Jaarverslag 2016 | 7

Cao Arbo Unie: nieuwe cao

Cao GGZ: psychiaters in actie

• Begin

• De

2016 startten de onderhandelingen voor een nieuwe Cao Arbo Unie, waarover in mei een principeakkoord werd bereikt met Arbo Unie. De LAD-leden stemden in met deze nieuwe cao, die geldt voor 2016. De cao-partijen hebben besloten de cao niet al te ingrijpend te wijzigen en hebben zich beperkt tot afspraken over de looptijd en onderwerpen met de meeste prioriteit. • In de nieuwe cao is een loonsverhoging afgesproken van 1,25 % per 1 januari 2016 en een loonsverhoging van 0,75% per 1 april 2016. Het variabele deel van de eindejaarsuitkering (1,3%) vervalt per 1 januari 2016. Per 1 januari 2017 wordt het vaste deel van de eindejaarsuitkering verhoogd van 1,9% naar 2,5%. Daarnaast zijn de meer-uren geschrapt, omdat hier voor parttimers anders mee werd omgegaan dan voor fulltimers. Afgesproken is nu dat als er meer wordt gewerkt dan de contracturen, die uren voor iedereen als overuren worden aangemerkt. Overuren van medewerkers in schaal 8 t/m 14 kunnen worden geschreven vanaf vijf uur per maand in plaats van vanaf tien uur per maand.

Op 1 november voerden ruim 1.250 psychiaters actie. Op de foto: de actievoerende psychiaters van Pro Persona

8 | LAD Jaarverslag 2016

Cao GGZ is in 2016 algemeen verbindend verklaard. stond vooral in het teken van de pensioenaftopping. Op 1 november deden ruim 1.250 psychiaters uit 37 ggzinstellingen mee aan een zondagsdienst (zie ook pag. 14). • Omdat de huidige cao loopt tot 1 maart 2017, zijn de voorbereidingen voor de nieuwe cao gestart. Op basis van de input van leden is een inzetbrief opgesteld en besproken met de klankbordgroep. Uiteindelijk heeft dit geleid tot een gezamenlijke inzet met de andere werknemersorganisaties (FNV, CNV en NU’91), waarin aandacht wordt gevraagd voor de hoge werkdruk, werkzekerheid, een generatiepact, een goed opleidingsbeleid, een stagevergoeding voor coas­sistenten en een structurele salarisverhoging van 2,5%. De onderhande­ lingen starten in 2017. • De LAD/FBZ neemt deel aan het O&O-fonds GGZ, waarbinnen sociale partners werken aan een sterke en evenwichtige arbeidsmarkt voor de ggz. Het O&O-fonds heeft in 2016 workshops georganiseerd over de werkkostenregeling. Daarnaast werd een gratis Cao GGZ-app gelanceerd, met vijf praktische tools om berekeningen te maken, bijvoorbeeld voor het aantal te werken uren en het aantal LFB-uren. • 2016

Cao Gezondheidscentra/AHG: leden stemmen in met eindbod

Cao Gehandicaptenzorg: veilig en gezond werken voorop

• Na

• Eind

langdurige en intensieve onderhandelingen kwam in de zomer van 2016 eindelijk een blauwdruk tot stand voor zowel een nieuwe Cao Gezondheidscentra als een nieuwe Arbeidsvoorwaardenregeling Huisartsen in Gezondheidscentra (AHG). De cao heeft een looptijd van 1 januari 2015 tot en met 31 december 2017 en geldt ook voor niet-huisartsen in gezondheidscentra, zoals apothekers. Voor huisartsen geldt de nieuwe AHG, die op 1 januari 2017 ingaat. • De LAD heeft de blauwdrukken in de zomer aan de leden voorgelegd en voor de nieuwe AHG telefonische spreekuren georganiseerd. Op basis van de reacties van leden en de vasthoudendheid van de LAD zijn enkele zaken positief bijgesteld. Vlak na de zomer deed werkgeversvereniging InEen een eindbod aan de LAD, waarmee de leden hebben ingestemd. • In de nieuwe cao is onder meer afgesproken dat er in 2016 en 2017 structurele salarisverhogingen plaatsvinden van in totaal 3,5%. Daarnaast wordt in 2016 eenmalig een bedrag van € 800 uitgekeerd en wordt de eindejaarsuitkering verhoogd (in 2016 met 0,5% en in 2017 nog eens met 0,5%). • In de cao is afgesproken dat er 16 nieuwe functiegroepen worden gehanteerd, dat een 36-urige werkweek de stan­daard wordt voor nieuwe werknemers en dat het dag­venster wordt verruimd van 08.00-19.00 uur naar 07.00-20.00 uur. Verder wordt een hoofdstuk ‘Loopbaanbeleid’ toegevoegd en komt er een werkgroep Farmacie/Apotheken, die zich gaat buigen over de positie van apothekers in gezondheidscentra. De leden worden hierbij betrokken. • In de nieuwe AHG is onder andere het basissalaris verhoogd (minimum bedrag: € 5.894, maximumbedrag € 6.934), gaat het waarneembudget omhoog van € 9.100 naar € 9.450 en het persoonlijk budget van € 4.354 naar € 4.500. Verder is afgesproken dat werkgevers en huisartsen resultaatafspraken kunnen maken om extra inkomsten te genereren. Ook zijn de verantwoordelijkheden en de invloed van huisartsen vergroot door hen onder andere verantwoordelijk te maken voor de kwaliteit, continuïteit en doelmatigheid van de zorg. Tot slot komt er een ‘lokaal overleg’ tussen een afvaardiging van de huisartsen en de werkgever. • In het eindbod waren de compensatieregeling voor het vervallen van de extra verlofdagen in het kader van leeftijds­ bewust personeelsbeleid en de komst van nieuwe functie ‘huisartsen zonder ingeschreven patiënten’ nog niet volledig uitgewerkt. Mede op basis van input van de leden hebben de LAD en InEen de tekst nader uitgewerkt, waarmee de AHG nu definitief is.

2015 stemden de LAD-leden in met een nieuwe Cao Gehandicaptenzorg, die loopt tot en met 31 december 2016. De cao werd in 2016 algemeen verbindend verklaard. • In de cao is afgesproken de toepassing en het gebruik van FWG 3.0, het functiewaarderingssysteem voor de gezondheidszorg, te vereenvoudigen. Samen met de ontwikkelaar van het FWG-systeem is hiermee een start gemaakt. • In het najaar zijn de voorbereidingen gestart voor een nieuwe cao, waarover begin 2017 wordt onderhandeld. De LAD wil onder andere afspraken maken over duurzame inzet­baarheid, aandacht voor werkdruk, scholing en zeggen­ schap, en een vergoeding voor de kwaliteitsvisitatie. • De LAD/FBZ participeert in de Stichting Arbeidsmarkt Gehandi­captenzorg (StAG), waarbinnen sociale partners samenwerken aan een aantrekkelijk en gezond werk­ klimaat. In 2016 is een pilotproject gestart om onder meer de door de werkgevers gewenste decentralisatie op het gebied van Arbeidstijden en Roosteren vorm te geven. Daarnaast is een onderzoek naar onregelmatig werken in de gehandicaptenzorg gestart. Verder heeft de VeiligPlus-aanpak, waarmee de StAG de dialoog over veiligheidsdilemma’s een impuls wil geven, verder vorm gekregen (zie ook www.veiligplusaanpak.nl). Tot slot werd MZ LAB gelanceerd: een reeks masterclasses over medezeggenschap waaraan 35 jonge medewerkers en 5 organisaties in de gehandicaptenzorg (en VVT) deelnamen.

LAD Jaarverslag 2016 | 9

Cao Hidha: cao als enige norm

Cao Jeugdzorg: aandacht voor mobiliteit

• De

• In

huidige cao loopt tot 1 juli 2017; daarom vonden in 2016 geen onderhandelingen plaats voor een nieuwe cao. De definitieve cao-tekst kwam in 2016 online beschikbaar. • Voor huisartsen in dienst van een huisarts (Hidha’s) werden tot voor kort verschillende arbeidsvoorwaardennormen gehan­ teerd. Sommige werkgevers volgen de cao, sommigen volgen de Salarisrichtlijnen van de LAD en er is een groep werkgevers die geen van beide volgt. Omdat het daardoor lastig is een eenduidig arbeidsvoorwaardenpakket te kunnen garanderen, spraken de LAD en de Landelijke Huisartsen Vereniging (LHV) in de huidige cao af dat de cao vanaf 1 januari 2016 de enige norm is en dat de Salarisrichtlijnen van de LAD niet langer van toepassing zijn op Hidha’s. Uitgangspunt is dat iedere Hidha zijn ‘huidige’ salaris- en arbeidsvoorwaardenperspectief behoudt. Om Hidha’s hierbij te begeleiden, werd de Advies­ commissie Salarisrichtlijnen ingesteld, waarin zowel de LAD als de LHV was vertegenwoordigd. De adviescommissie kreeg in totaal 48 meldingen binnen en heeft 43 huisartsen geadviseerd. De overige 5 huisartsen hadden een specifieke vraag die telefonisch is afgehandeld.

10 | LAD Jaarverslag 2016

januari stemden de LAD-leden in met het onderhandelaarsakkoord voor een nieuwe Cao Jeugdzorg, dat eind 2015 werd bereikt. De nieuwe cao liep tot en met 31 december 2016 en is algemeen verbindend verklaard. • In deze cao is onder andere een structurele salarisverhoging van 1,85% overeengekomen, zijn afspraken gemaakt over reparatie van het derde WW-jaar en is afgesproken dat contracten in principe voor onbepaalde tijd worden afgesloten. Daarnaast wordt het jaarlijkse budget voor opleidings- en loopbaanbeleid verhoogd naar minimaal 1,5% van de totale loonsom. Verder blijven de huidige bepalingen over het wachtgeld tot 1 mei 2016 van kracht, evenals de lopende sociaal plannen die tot 1 mei zijn afgesloten. Werkgevers moeten bij reorganisaties met de werknemersorganisaties een sociaal plan afsluiten met maatregelen die de mobiliteit bevorderen. Ook zijn afspraken gemaakt om belemmeringen weg te nemen die werknemers tegenhouden om over te stappen naar een nieuwe werkgever. Tijdens vakantieverlof wordt de gemiddelde onregelmatigheidstoeslag (ORT) uitbetaald. Tot slot is afgesproken dat als er meer zicht is op de effecten op de pensioenopbouw door de pensioenaftopping, de cao-partijen daarover in overleg treden. • In het najaar van 2016 heeft de LAD haar inzet voor een nieuwe cao bepaald. Op 12 oktober startten de onderhandelingen voor een nieuwe cao en wisselden werknemersorganisaties en Jeugdzorg Nederland hun inzetten uit. De onderhandelingen worden in 2017 voortgezet.

Cao Nederlandse Universiteiten: onderhandelingen opgeschort

Cao SBOH: op de valreep tóch een akkoord

• De

• In

huidige cao liep tot en met 1 juli 2016. Er werd onder meer een publieksvriendelijke versie van deze cao gelanceerd (zie www.caouniversiteiten.nl), speciaal gericht op medewerkers en leidinggevenden. • In april gingen de onderhandelingen voor een nieuwe cao van start, maar deze liepen al snel vast. Er was onder meer een verschil van mening over de uitvoering van het loonruimteakkoord (de bovensectorale afspraken tussen overheid, werkgevers en bonden uit 2015). Daarnaast waren de werknemersorganisaties (naast het Ambtenarencentrum/ LAD/FBZ ook FNV, VAWO/CMHF en CNV Overheid, onderdeel van CNV Connectief) ontevreden over de weinig concrete en zeer magere voorstellen voor het terugdringen van de werkdruk, duurzame inzetbaarheid en levensfasebewust personeelsbeleid. • In mei schortten de werknemersorganisaties de onderhandelingen op. In juni en begin juli organiseerden zij op de universiteiten bijeenkomsten om de ontstane situatie toe te lichten en input op te halen. • Eind juni kondigden de universiteiten aan om, ondanks het feit dat het nog niet gelukt was een nieuwe cao af te sluiten, een loonsverhoging van 0,8% met terugwerkende kracht per 1 januari 2016 uit te voeren. Deze verhoging werd uitgevoerd vanaf de uitbetaling van de salarissen in september 2016. Aangezien het gaat om een eenzijdig door de werkgevers genomen besluit, worden de officiële cao-salarisschalen niet aangepast. • Na de zomer lieten de werknemersorganisaties aan werkgeversorganisatie VSNU weten weer in gesprek te willen, waarna enkele overleggen plaatsvonden. Vooralsnog heeft dit nog niet tot een nieuwe cao geleid. De onderhandelingen worden in 2017 voortgezet. • In 2016 heeft SoFoKleS, het arbeidsmarkt- en opleidingsfonds voor de sector umc/universiteiten/onderzoeksinstellingen, zich samen met de universiteiten ingezet om de academische arbeidsmarkt gezond en aantrekkelijk te houden via diverse projecten en onderzoeken.

maart startten de onderhandelingen voor een nieuwe Cao SBOH, die geldt voor aios huisarts- en ouderengeneeskunde, maar de LAD schortte deze vóór de zomer al op. Reden daarvoor was dat de SBOH geen aanbod wilde doen voor een salarisverhoging. Na de zomer vonden de partijen elkaar weer en werd opnieuw onderhandeld. Dit leidde vlak voor de kerst tot een onderhandelaarsakkoord. • In oktober heeft de LAD in overleg met Pensioenfonds Haio (het pensioenfonds voor aios huisartsgeneeskunde) en de SBOH besloten om de indexering van het partnerpensioen vanaf 2017 terug te brengen van 3% naar 1%, om een premie­stijging te voorkomen. • De nieuwe cao, waarmee de LAD-leden intussen hebben ingestemd, geldt voor de jaren 2016 en 2017. In het onder­ handelaarsakkoord is een volgende stap gemaakt in de harmonisering van de arbeidsvoorwaarden van aios huisarts- en aios ouderengeneeskunde. Het akkoord omvat een nabetaling over 2016 (1,17% over het jaarsalaris) en een structurele salarisverhoging per 1 januari 2017 van 1,15%. Verder zijn er specifieke afspraken gemaakt voor de verschillende groepen die onder de cao vallen. Zo komt er in 2017 een vijfde salaristrede voor aios huis­arts­genees­kunde, wordt de onregelmatigheidstoeslag voor de aios ouderen­ geneeskunde voortaan ook tijdens vakantie uitbetaald en komt er een extra salarisverbetering voor aioto’s (aios die hun opleiding combineren met het doen van wetenschappelijk onderzoek). Ook wordt de maximale duur van de weekend­ dienst voor aios ouderengeneeskunde beperkt tot 24 uur, en wordt het gemakkelijker gemaakt om binnen de SBOH over te stappen naar een andere opleiding.

Maaike Langerak, onderhandelaar voor de Cao SBOH: “We zijn heel blij dat we een volgende stap hebben gezet in de harmonisering van de arbeidsvoorwaarden van aios huisarts- en ouderengeneeskunde”

LAD Jaarverslag 2016 | 11

Joyce Kuijpers, onderhandelaar Cao VVT:

“We hebben zoveel mogelijk uit- onderhandeld” Onderhandelen verloopt niet altijd vlekkeloos. Dat gold zeker voor de nieuwe Cao VVT, weet LAD-onderhandelaar Joyce Kuijpers. “De onderhandelingen werden van meet af aan overheerst door de financiële impact van een Europese uitspraak over de doorbetaling van de onregelmatigheidstoeslag (ORT) tijdens vakantie. Dat gaat voor werkgevers van de instellingen om flinke bedragen. Daarnaast is de VVT niet alleen de grootste cao met zo’n 400.000 werknemers, maar ook de branche die de afgelopen jaren door landelijke bezuinigingen het meest te maken heeft gehad met een krimpende werkgelegenheid. Als LAD willen we staan voor behoud van werkgelegenheid, maar 12 | LAD Jaarverslag 2016

we sluiten onze ogen niet voor de moeilijke situatie waarin werkgevers zich bevinden. Aan de andere kant wilden we onder meer een vergelijkbare loonontwikkeling zoals in de andere zorgbranches realiseren. Al met al voldoende ingrediënten om de onderhandelingen complex te maken, zeker toen we vlak voor de zomer met CNV en NU’91 concludeerden dat het niet langer mogelijk was bij de onderhandelingen samen op te trekken met de FNV.” Uiteindelijk deden ActiZ en BTN een eind­bieding, die de LAD als eindbod beschouwde en met een neutraal stem­ advies voorlegde aan de leden. “In het eindbod is sprake van inlevering van 21,6 uur verlof bij een voltijd dienst­verband.

Daar staat tegenover dat werknemers een volledige eindejaars­uitkering krijgen en bijzondere gebeurtenissen, zoals rouw, trouw en (tand)artsenbezoek, niet langer uit het verlofmandje hoeven halen. Het is allesbehalve leuk om verlof in te leveren, maar we hebben dit punt zoveel mogelijk ‘uit-onderhandeld’.” Kuijpers is blij dat leden met het eindbod hebben ingestemd. “In de nieuwe cao zijn goede afspraken gemaakt over scholing en ontwikkeling. Ook hebben werkgevers rekening gehouden met voor ons belangrijke punten, waaronder een volledige eindejaarsuitkering en aanvullende afspraken voor werknemers die geen aanspraak maken op de ORT.”

Cao VVT: stroef proces, maar eindelijk een nieuwe cao

Cao Ziekenhuizen: in het teken van pensioenaftopping

• Na

• 2016

maanden intensieve onderhandelingen deden werkgevers ActiZ en BTN in de vroege ochtend van 14 oktober 2016 een eindbieding voor een nieuwe cao. De LAD besloot de eindbieding als eindbod met een neutraal stemadvies aan de leden voor te leggen. De leden stemden hiermee in. • De nieuwe cao is met terugwerkende kracht ingegaan op 1 april 2016 en loopt tot en met 31 maart 2018. In de cao is onder andere een structurele loonsverhoging van 1,65% afgesproken, twee eenmalige uitkeringen van in totaal 2,4% voor werknemers zonder ORT en toegroei naar een volledige eindejaarsuitkering van 5,7% naar 8,33%. Voor bijzondere gebeurtenissen zoals rouw, trouw of bezoek aan de (tand)arts hoeft de werknemer voortaan geen beroep meer te doen op het verlofmandje. Werknemers leveren 21,6 uur verlof in: 7,2 uur om het bijzonder verlof te financieren en 14,4 uur om de toegroei naar een volledige eindejaarsuitkering (deels) te financieren. Er zijn afspraken gemaakt over de doorbetaling van ORT tijdens vakantie en over scholing/ontwikkeling. Daarnaast krijgen werknemers het werkgeversdeel van de pensioenpremie boven een jaarsalaris van 100.000 euro terug over de jaren 2016 en 2017; een structurele oplossing komt aan bod bij de volgende cao-onderhandelingen. Verder is de werkgever voortaan verplicht om bij reorganisaties waarbij 20 of meer werknemers betrokken zijn, overleg te voeren over een sociaal plan. Tot slot zijn afspraken gemaakt over vermindering van regeldruk en professionele statuten. • De LAD/FBZ participeert in de Stichting Arbeidsmarkt- en Opleidingsbeleid VVT (A+O VVT), waarin sociale partners samenwerken aan een betere arbeidsmarkt. Belangrijk thema in 2016 was de verschuiving van zeggenschap over werktijden van werkgever naar werknemer (een afspraak uit de cao 20142016), door partijen aangeduid als: de kanteling. A+O VVT faciliteert werknemers en werkgevers hierbij; zie ook www.kanteling.nu. Uit een tussentijdse monitor is gebleken dat zo’n 90% van de instellingen met het kantelingsproces bezig is.

stond vooral in het teken van de pensioenaftopping, waarover de LAD, Federatie Medisch Specialisten en FBZ apart onderhandelden met de Nederlandse Vereniging van Ziekenhuizen (NVZ). Nadat die onderhandelingen spaak liepen, werden diverse acties uitgevoerd in ziekenhuizen, waarna de betrokken partijen weer in gesprek gingen. Uiteindelijk leidde dit in november tot een principeakkoord in de Arbeidsvoorwaardenregeling Medisch Specialisten (zie ook pagina 14). • Omdat de huidige cao eind december afliep, zijn op 19 december de onderhandelingen gestart voor een nieuwe cao. Tijdens de eerste onderhandelingssessie is gebleken dat duurzame inzetbaarheid een belangrijk thema is voor alle caopartijen. Onderzocht wordt hoe invulling gegeven kan worden aan het zogeheten generatiepact, een innovatieve regeling in het kader van leeftijdsbewust personeelsbeleid. Idee is dat oudere werknemers minder gaan werken om plaats te maken voor jongeren, terwijl zij op basis van de gewerkte en een deel van de vrijgestelde uren wel betaald worden én pensioen blijven opbouwen. • Waar werknemers in de zelfstandige klinieken eerst onder de Cao Ziekenhuizen vielen, vallen zij sinds juni 2014 onder de nieuwe Cao ZKN (zelfstandige klinieken). Eerdere pogingen van de reguliere vakbonden LAD/FBZ, FNV, CNV en NU’91 om tot de cao-tafel toegelaten te worden hadden geen resultaat. Een ongewenste situatie, omdat een deel van onze achterban ook bij ZKN-instellingen werkt. In verband met de conflicterende werkingssfeer van de Cao Ziekenhuizen en de Cao ZKN is gedurende de looptijd van de cao geen algemeenverbindendverklaring tot stand gekomen. • De LAD participeert via FBZ in de Stichting Arbeidsmarkt Ziekenhuizen (StAZ), een samenwerkingsverband van werk­ gevers- en werknemersorganisaties in de zieken­huis­branche op het gebied van arbeidsmarktbeleid. De StAZ heeft in 2016 onder meer een Handreiking kansrijk scholingsverzoek ontwik­ keld, die werknemers handvatten geeft voor het indienen van een goed gemotiveerd scholingsverzoek. Daarnaast heeft de StAZ twee apps gelanceerd: de app Cao Ziekenhuizen, waarmee werk­nemers onder andere berekeningen kunnen maken voor het persoonlijk levens­fasebudget, en de app Goedenacht, die testjes, tips en recepten bevat om een nachtdienst goed door te komen én voor te bereiden. Tot slot organiseerde de StaZ in novem­ber de jaarlijkse medezeggenschapsdag voor OR-leden in zieken­huizen.

LAD Jaarverslag 2016 | 13

Pensioenaftopping: actie, reactie LAD-directeur Caroline van den Brekel tijdens de actiedag op 21 juni

Sinds 1 januari 2015 is het pensioengevend salaris ‘afgetopt’ op 100.000 euro bruto per jaar (voor parttimers naar rato). Wie meer verdient, kan over het salarisdeel boven dit bedrag niet langer onder fiscaal gunstige voorwaarden pensioen opbouwen bij zijn werkgever. Na de invoering van deze wetswijziging kregen werknemers het werknemersdeel 14 | LAD Jaarverslag 2016

2016 stond voor de LAD voor een groot deel in het teken van actievoeren: eerst in algemene ziekenhuizen/revalidatie-instellingen en later in ggz-instellingen. Reden was de pensioen­ aftoppingskwestie, waarin werkgevers en werk­ nemers elkaar niet konden vinden. van de pensioenpremie boven de aftop­ pings­grens bij hun salaris opgeteld, zodat zij zelf konden beslissen of ze hiermee op een andere manier pensioen wilden opbouwen. Veel werkgevers deden het­ zelfde met het werkgeversdeel en telden ook dat deel op bij het salaris van werk­ nemers. Dat gold echter niet voor algemene ziekenhuizen/revalidatie-instellingen en

voor ggz-instellingen. Werkgevers in deze sectoren hielden het werkgeversdeel zelf, tot verbazing van de LAD. “Werkgevers en werknemers hebben afgesproken samen bij te dragen aan pensioen. Een werkgever kan een fiscale maatregel niet zomaar aangrijpen om die afspraak niet meer na te komen”, aldus LAD-directeur Caroline van den Brekel.

LAD-voorzitter Christiaan Keijzer (links) en Federatiebestuurder Léon Winkel tijdens de aftrap van de zondagsdienst op 21 juni

Tijdens de zondagsdienst op 21 juni werden in diverse ziekenhuizen appels, cakejes of ijsjes uitgedeeld aan patiënten

Actietraject in ziekenhuizen

De NVZ deed in 2015 een eindbod en liet weten niet verder te willen gaan dan een teruggave van 53%, en dan alleen over 2015 en 2016. Onacceptabel, vond de LAD, die bij dit dossier samen optrok met de Federatie Medisch Specialisten en FBZ. Aanvankelijk werd geprobeerd om lokaal tot oplossingen te komen, waarna de druk langzaam werd opgevoerd. In april staakten veel medisch specialisten hun deelname aan overleggen en op 21 juni 2016 werd een zondagsdienst gehouden in 47 ziekenhuizen/revalidatieinstellingen. Om medisch specialisten en andere zorg­professionals daarbij te on­der­­steunen, werd de actiesite pensioen­ opgroen.nl gelanceerd. De acties bleven niet onop­gemerkt. Na twee bestuurlijk overleggen in de zomer werden de gesprekken in het najaar hervat onder leiding van een onaf­hanke­­­lijke voorzitter, Hans Borstlap. Na moei­­­zame onderhandelingen bereikten de Federatie

en de LAD met de NVZ in november een akkoord. “Afgesproken is dat medisch specialisten 70 procent van het werk­ geversdeel van de pensioen­premie terug krijgen via het Budget Organisatorische Eenheid. Daarboven kunnen ze afspraken maken met hun raad van bestuur om het budget verder op te hogen, mogelijk tot meer dan 100 procent. Het liefst hadden we afspraken over individuele aanspraken gemaakt, maar het belangrijkste is dat medisch specialisten hun geld terug krijgen”, aldus Van den Brekel. Omdat de oplossing in de Arbeids­voor­ waardenregeling Medisch Specialisten is opgenomen, geldt deze voor medisch specialisten. Voor ziekenhuisapothekers, klinisch chemici, klinisch fysici en SEHartsen is afgesproken dat het akkoord een passende vertaling moet krijgen in de nieuwe Cao Ziekenhuizen. “Het zal geen geheim zijn dat dit voor ons een belangrijk

punt wordt tijdens de onderhandelingen”, zegt Van den Brekel.

Actietraject in ggz-instellingen

Terwijl de NVZ een eindbod deed van 53%, wilde GGZ Nederland überhaupt niets toezeggen. Daarom werd ook voor deze sector in het najaar een actietraject gestart. Op 1 november deden ruim 1.250 psychiaters uit 37 ggz-instellingen mee aan een zondagsdienst. Ze verrichtten ludieke activiteiten en boden onder meer ‘zure lunches’ aan aan de raad van bestuur. De actie bleef niet onopgemerkt, maar leidde niet tot een andere houding bij GGZ Nederland. Daarom werd eind 2016 een tweede actie aangezegd, voor 17 januari. Toen ook dat niet tot beweging leidde, is een derde actie aangezegd. Die is uiteindelijk opgeschort, omdat de cao-partijen in maart 2017 een voorlopig akkoord bereikten.

LAD Jaarverslag 2016 | 15

Cao Universitair Medische Centra: petitie voor structurele loonsverhoging

GGD’en: afspraken in sociaal plannen

• De huidige cao loopt tot en met 31 december 2017, dus in 2016 vonden geen cao-onderhandelingen plaats. • Wel was er in 2016 veel te doen rondom de naleving van de loonruimteovereenkomst, die in juli 2015 werd gesloten tussen drie overheidscentrales en de overheids- en onderwijs­ werkgevers. Deze overeenkomst raakt ook medewerkers in umc’s. Volgens de overeenkomst zouden werknemers in umc’s per 1 januari 2016 een salarisstijging van 1,4% moeten krijgen, maar in januari bleek dat zij die niet op hun loonstrookje terugzagen. Ondanks overleg was werkgeversorganisatie NFU niet bereid deze salarisstijging uit te betalen, waarop het Ambtenarencentrum/LAD/FBZ, de FNV, CMHF en het CNV in de zomer een kort geding aanspanden. De eis van deze vier centrales werd echter afgewezen, omdat er volgens de rechter nader feitenonderzoek nodig is waarvoor een kort geding niet de aangewezen route zou zijn. Eind september deelden de umc’s mee een extra eenmalige loonuitkering van 1,1% uit te keren in december 2016; slechts een deel van wat ze op grond van de loonruimteovereenkomst zouden moeten uitkeren. Om de werkgevers duidelijk te maken dat dit onacceptabel is, zijn de centrales een petitie gestart, waaraan ook LAD-leden massaal gehoor gaven. In totaal werd de petitie ruim 15.000 keer getekend. Dit heeft de vier centrales overtuigd het er niet bij te laten zitten. Zij zijn daarom in overleg met de advocaat om een bodemprocedure te starten. Zolang de rechtsgang loopt, voeren de centrales geen regulier Landelijk Overleg Academische Ziekenhuizen met de NFU. • Samen met de beroepsvereniging voor technisch genees­kundigen (NVvTG) is gewerkt aan de ontwikkeling van een functiebeschrijving voor technisch geneeskundigen. Hierover is nog geen overeenstemming bereikt met de NFU. • Met de NFU is de afspraak gemaakt om gedurende de looptijd van deze cao een nieuwe salarisstructuur te ontwikkelen voor ziekenhuisapothekers, klinisch chemici en klinisch fysici. • SoFoKleS, het arbeidsmarkt- en opleidingsfonds voor de sector umc/universiteiten/onderzoeks­instellingen, heeft in 2016 een app voor de Cao UMC ontwikkeld. De app bevat onder andere een tool om te berekenen wat de maandelijks opbouw is van het Persoonlijk Budget.

• De

16 | LAD Jaarverslag 2016

arbeidsvoorwaarden bij de GGD’en zijn gebaseerd op de rechtspositieregeling van de gemeenten (CAR, Collectieve arbeidsvoorwaardenRegeling). Daarnaast worden per GGD in het Georganiseerd Overleg (GO) afspraken gemaakt over lokale uitvoeringsregelingen. Bij iedere GGD waarbij de LAD betrokken is, maken LAD-leden deel uit van het GO. Zij worden ondersteund door een adviseur (onderhandelaar) van het LADbureau die zo nodig ook de vergadering van het GO bijwoont. • In het GO worden de afspraken uit een nieuwe cao formeel omgezet naar de eigen rechtspositie van de betreffende gemeente/GGD. Daarnaast wordt er bij verschillende GGD’en regelmatig gesproken over het vernieuwen van een sociaal statuut, het opstellen van een sociaal plan, het aanpassen van afspraken over reis- en verblijfkosten en het beloningsbeleid. • De Cao Gemeenten, waarbij de LAD geen partij is, geldt voor circa 180.000 ambtenaren. Hieronder vallen ook de mede­ werkers die een dienstverband hebben bij een GGD. • In 2016 zijn bij een aantal GGD’en afspraken gemaakt en vastgelegd in de sociaal plannen, over de overgang van medewerkers van Jeugdgezondheidszorg naar andere partijen, onder andere naar Centra voor Jeugd en Gezin.

De Cao UMC app bevat vijf handige rekentools

3 Individuele

belangenbehartiging Het Kennis- en DienstverleningsCentrum (KDC) van de Federatie Medisch Specialisten en de LAD behandelde in 2016 circa 2.700 individuele vragen en (juridische) dossiers. Twee derde van alle vragen had betrekking op arbeidsrechtelijke zaken, zoals arbeidsovereenkomsten, cao’s en pensioen.

Het KDC is voor LAD-leden en de aange­ slo­tenen van de Federatie hét loket voor vragen, advies en bijstand op het gebied van arbeidszaken, bijvoorbeeld bij arbeids­ conflicten en -overeenkomsten, pensioen, salaris en vergoeding, werk­rooster en werk­druk, ziekte en arbeids­ongeschiktheid, fusies en reorganisaties, herregistratie­ problematiek en opleidingsgeschillen. Daarnaast geeft het KDC informatie en advies bij het opzetten van een vereniging van zorg­professionals. Mede dankzij de samen­werking met de Federatie heeft het KDC daarnaast ook expertise op het gebied van ondernemings­recht en gezond­heids­ rechtelijke onderwerpen, zoals functio­ne­ ren, klachten­­regelingen, visitaties, gedrags­­ codes en wetgeving. Wie met het KDC belt of mailt, heeft in eerste instantie contact met de medewerkers van de infodesk. Zij beschikken over een kennis­databank, een uitgebreide juridische bibliotheek en parate kennis. Bij ingewik­ kel­de vragen wordt er doorverwezen naar de tweede lijn, de juristen van het KDC. Het afgelo­pen jaar kreeg het KDC iets minder vragen dan in 2015, maar wel vragen die com­­plexer van aard waren. Leden van de LAD wisten het KDC onder meer beter te vinden bij discussies of conflicten met werk­ gevers en bij het organiseren van groepen van professionals.

Daarnaast heeft het KDC haar expertise ingezet op meer collectieve onderwerpen. Zoals pensioenaftopping, het voeren van acties in de algemene ziekenhuizen en de ggz, het maken van afspraken met de Belastingdienst rondom waarneem­over­een­ komsten voor medisch specialisten in het licht van de wet Deregulering Beoordeling Arbeidsrelaties (DBA) en de inzet van onafhankelijk deskundig artsen in het kader van bestrijding van fraude in de zorg. Ook de toename van verenigingsrechtelijke onderwerpen, zoals privacy, heeft in 2016 veel aandacht gevraagd van het KDC.

2016 in een notendop • Voor

iedereen die lid is van de LAD, maakt 20 uur (voor coassistenten: 10 uur) juridische dienstverlening deel uit van het lidmaatschap. Als er meer nodig is, wordt een uurtarief van €100,exclusief btw gehanteerd. • Het KDC is op werkdagen telefonisch bereikbaar tussen 08.30 en 17.30 uur via 030 670 27 02 of bureau@lad.nl. • Van de vragen/dossiers die het KDC in 2016 behandelde, kwam 33% van medisch specialisten in dienstverband, 33% van medisch specialisten in vrij beroep, 24% van andere artsen/ zorgprofessionals (zoals huis- en jeugdartsen en apothekers) en 10% van aios.

LAD Jaarverslag 2016 | 17

4 Ontwikkelingen

pensioenen

PFZW Veel LAD-leden hebben hun pensioen ondergebracht bij Pensioenfonds Zorg en Welzijn (PFZW). De LAD/ FBZ behartigt de belangen van de leden binnen dit pensioenfonds met een zetel in het bestuur van PFZW.

Premie blijft gelijk; geen indexatie

Het bestuur van PFZW heeft besloten de premie voor het ouderdoms- en nabe­ staandenpensioen in 2017 te handhaven op 23,5%. Wel stijgt de premie voor het arbeidsongeschiktheidspensioen van 0,4% naar 0,5%. De pensioenen gaan in 2017 niet omhoog. Verder biedt de financiële situatie van PFZW helaas geen ruimte om het pen­ sioen in 2017 te indexeren. Dat kan pas als de buffers hoog genoeg zijn.

Verplichtstelling PFZW gewijzigd

In de zorg geldt dat werkgevers in de intra­murale en/of extramurale zorg het pensioen van hun werknemers moeten onderbrengen bij PFZW. Op twee punten bestond onduidelijkheid in de formulering van het verplichtstellingsbesluit, namelijk voor zelfstandige behandelcentra (ZBC’s) en Medisch Specialistische Bedrijven (MSB’s). Wat ZBC’s betreft, gold tot 1 juli 2016 dat werkgevers niet onder de ver­ plicht­stelling vielen als ze minder dan 50% van hun inkomsten direct of indirect uit de zorgverzekering of van de overheid

18 | LAD Jaarverslag 2016

ontvingen. Dit zogeheten 50%-criterium leidde er in de praktijk toe dat werkgevers het ene jaar wel onder de verplichtstelling vielen (als ze boven de 50% zaten) en andere jaren niet (als ze onder de 50% zaten). Als het om MSB’s ging, was niet altijd helder of zij nou wel of niet onder de verplichtstellingsbepalingen vielen. PFZW drong daarom aan op duidelijkheid op deze twee punten, waarna het verplicht­ stellingsbesluit op 1 juli 2016 als volgt is gewijzigd: • ZBC’s die in enige mate verzekerde (Zorgverzekeringswet)zorg bieden of anderszins financiering van over­heids­ wege ontvangen, vallen voortaan wél onder de werkingssfeer van PFZW. Alleen ZBC’s die helemaal geen door de overheid verzekerde zorg leveren, zijn nu nog uitgezonderd van aansluiting bij PFZW. • MSB’s zijn expliciet onder de werkingssfeer van PFZW opgenomen. Dit betekent dat alle werknemers van MSB’s pensioen opbouwen via de pensioenregeling van PFZW.

ABP Naast PFZW hebben veel LAD-leden hun pensioen ondergebracht bij ABP. De LAD/FBZ is via het Ambtenarencentrum vertegenwoordigd in het verantwoordingsorgaan van het ABP, dat het ABPbestuur adviseert over beleidsvoornemens.

Nieuwe beleggingsprincipes

In 2016 is naast advisering over premie en indexatie gesproken over het pen­sioen­­ stelsel in de toekomst. Ook is een nadere invulling gegeven aan de beleggings­ dilem­ma’s. Ethiek en een goed rendement kunnen samengaan, maar dit vereist een nog zwaarder accent op het in control zijn van de actieve beleggingen binnen de porte­feuille. De vertegenwoordiger van het Ambtenarencentrum heeft een belang­rijke rol gespeeld in het voorkomen van dogma’s en het invoeren van nieuwe beleggingsprincipes. Door het enorme ver­mogen van het ABP leiden snelle koers­ wijzigingen tot grote risico’s. Veranderingen moeten daarom uitgesmeerd worden over meerdere jaren. Ook het kiezen van het juiste moment van wisselingen in de beleggings­portefeuille is van belang.

Premiestijging

ABP heeft de premie voor het ouderdomsen nabestaandenpensioen voor 2017 vastgesteld op 21,1% (was 18,8%). Vanaf 1 januari 2017 stijgt de premie voor het ouderdoms- en nabestaandenpensioen naar 21,1%, waarvan 70% voor rekening komt van werkgevers en 30% voor werk­ nemers. In 2017 zet ABP een eerste stap op weg naar een structureel hogere premie. De belangrijkste redenen zijn de lage rente en het lagere verwachte rendement de komende jaren.

Geen indexatie

Door de financiële situatie kan ABP de pen­sioenen in 2017 niet verhogen met de prijs­ontwikkeling (inflatie). Daarvoor is de dekkingsgraad, 92,0% op 31 oktober 2016, niet voldoende. Om te kunnen indexeren, moet de beleidsdekkingsgraad minimaal 110% zijn.

LAD Jaarverslag 2016 | 19

www.lad.nl

Colofon Dit jaarverslag is uitgegeven door de Landelijke vereniging van Artsen in Dienstverband (LAD). Janssoniuslaan 34-36 Postbus 20058 3502 LB Utrecht T 030-670 27 27 E bureau@lad.nl I www.lad.nl