De LAD sloot op 17 april haar jubileumjaar af met een congres in de Rijtuigenloods in Amersfoort. Dit keer was het podium volledig aan artsen die de regie hebben genomen om iets te veranderen in de zorg. Bijvoorbeeld door te durven ‘vertragen’. Door zich in hun loopbaan alleen te richten op datgene waar ze écht energie van krijgen. En door groot te durven denken, maar klein te beginnen. Het was een middag met inspirerende, eerlijke en vaak ook kwetsbare verhalen die één ding duidelijk maakten: alleen samen maken artsen het verschil en zorgen we ervoor dat we hen een hele loopbaan lang behouden voor hun vak.

De werkdruk in de zorg is hoog. Administratieve regeldruk staat je tijd met de patiënt/cliënt in de weg. Ruimte om na te denken hoe het anders of beter kan is er niet altijd. Hoe zorg je dat je jezelf in een dynamisch maar ook complex zorglandschap niet voorbij rent en dat werken in de zorg leuk blijft? En niet onbelangrijk: hoe neem je daarin de regie? Over die vragen maakte de LAD in het kader van haar 75-jarig bestaan een ‘ledenreis’. LAD-voorzitter Suzanne Booij maakte tijdens de opening duidelijk dat het antwoord op die vragen best complex is. “We willen allereerst dat een nieuw kabinet een maatschappelijke dialoog start over de toekomst van de zorg. Want alles blijven doen zoals het nu is georganiseerd, gaat simpelweg niet. Maar in de tussentijd hoeven wij als artsen niet stil te zitten. We willen vanmiddag juist kijken wat we zelf kunnen doen om een verandering in gang te zetten en hoe we zorgen dat we onszelf niet voorbijrennen.”

Think big, start small

Wie wilde weten hoe je die verandering zelf in gang kunt zetten, kreeg handvatten aangereikt van Veerle Smit, arts en mede-initiatiefnemer van onder andere Compendium Geneeskunde en Stichting Zorgmakers. Haar motto: think big, start small. “Toen wij aan het Compendium-avontuur begonnen, werden we soms gek aangekeken als we vertelden over onze droom. En dus besloten we gewoon klein te beginnen door te doen. Als je iets wilt veranderen, focus dan eerst op het ‘waarom’, daarna op de ‘hoe’ en dan pas op de ‘wat’.”
Het zorgde ervoor dat het Compendium uitgroeide tot medische bestseller – en niet alleen in Nederland. Smit vertelde hoe zij zelf uitdagingen in de zorg op een creatieve manier probeert op te lossen en gaf alle deelnemers één minuut om een lifechanger te bedenken.

Achter elke kampioen staat een heel team

De middag werd vervolgd met drie korte pitches. Annika Berends, internist-nefroloog in het UMCG en bestuurslid bij Challenge & Support, benadrukte het belang van coaching en maakte een vergelijking met de topsport. “Achter elke kampioen staat een heel team. Je hebt dat team nodig om tot een succes te komen.” De oplossing voor de toekomst van de zorg zit volgens haar niet in meer geld of meer mensen, want die zijn er simpelweg niet. “Maar we hebben wel het allermooiste vak in de wereld en zijn een van de meest bevlogen beroepsgroepen. Dat moeten we veel meer naar de voorgrond brengen.”

Het beste uit mensen halen

Michaël Lansbergen, klinisch fysicus, trainer, decaan en medisch specialist leefstijlgeneeskunde/leefstijlcoaching in de Ziekenhuisgroep Twente, was het daar roerend mee eens. Hij vertelde hoe hij tijdens zijn loopbaan de focus op ‘het beste uit techniek halen’ heeft verlegd naar ‘het beste uit mensen en organisaties halen’. Hij haalde een gedicht aan van Antoine de Saint-Exupéry dat in één klap duidelijk maakte wat hij bedoelde: “Wanneer je een schip wilt gaan bouwen, breng dan geen mensen bijeen om timmerhout te sjouwen of te tekenen alleen. Voorkom dat ze taken ontvangen, deel evenmin plannen mee, maar leer eerst mensen verlangen naar de eindeloze zee.”

Luister naar verpleegkundigen

Vervolgens was het woord aan Heleen Snijders, chirurg bij de Proctos Kliniek en medeoprichter van Nurses Know Better, een programma om de uitstroom onder verpleegkundigen te verlagen door hun zeggenschap te vergroten. Aan de hand van een persoonlijk verhaal vertelde ze hoe ze zelf ervaarde dat artsen soms zo zijn gefocust op dokteren, dat ze niet altijd naar de goede adviezen van verpleegkundigen luisteren. Ze hield een vurig pleidooi om verpleegkundigen een stem te geven. “Want alleen met hun bevlogenheid behouden we ze niet voor het vak. Ik geloof dat zeggenschap leidt tot een betere samenwerking, meer kwaliteit van zorg en minder uitstroom. Op die manier kan een positieve verandercultuur ontstaan.”

Vertraag af en toe

De middag werd afgesloten met een inspiratiesessie van Milou de Graaf (coach en organisatiewetenschapper) en Maarten Nuver (acute internist en intensivist bij Meander Medisch Centrum) van Arts in Balans. Hun doel is om persoonlijke groei van artsen te versnellen, want alleen een arts in balans kan écht goede patiëntenzorg leveren en presteren vanuit vertrouwen en plezier. Zij maakten met een kleine oefening duidelijk dat stress vaak klein begint, maar steeds zwaarder wordt als je het negeert. “Als je niet oppast, werk je jezelf kapot, vinden collega’s het niet prettig meer om met je samen te werken en ben je alleen nog maar bezig met verwachtingen van anderen in plaats van met je eigen doelstellingen.” Hun boodschap: vertraag af en toe heel bewust. “Er is áltijd tijd om een rustmoment in te lassen: dan wordt je werkplezier een stuk groter, krijgen je ideeën de ruimte om zich te ontwikkelen en zul je uiteindelijk ook betere zorg leveren.”

Dagvoorzitter Nina de la Croix sloot de congresreeks op muzikale wijze af.