Veelgestelde vragen en antwoorden over de zondagsdienst
1 / Waarom zijn de onderhandelingen over een nieuwe Cao UMC vastgelopen?
Sinds eind 2020 is er onderhandeld over een nieuwe Cao UMC. Werkgeversorganisatie NFU heeft vanaf het begin van het traject aangegeven dat er geen financiële ruimte is voor een structurele salarisverhoging en andere verbeteringen. Voor de werknemersorganisaties was dit onacceptabel. Umc-medewerkers hebben tijdens de coronacrisis keihard gewerkt en letterlijk de benen uit hun lijf gelopen. De werkdruk is nog steeds hoog, evenals de personeelstekorten en het ziekteverzuim. Een salarisverhoging en concrete maatregelen om de werkdruk te verminderen zijn noodzakelijk om het werken in de zorg aantrekkelijk te houden én maken voor potentiële umc-medewerkers.
Op 24 juni werd het overleg op aandringen van de werknemersorganisaties onder leiding van een bemiddelaar hervat. Helaas zonder resultaat: de NFU bleek niet bereid te investeren in umc-medewerkers. Daarmee waren we ‘uitonderhandeld’. Werknemersorganisaties hebben als ultieme poging de NFU een ultimatum gesteld. Als reactie daarop kwam de NFU met een eindbod. Nog voordat de ledenraadpleging van LAD was afgerond sloot de NFU een cao-akkoord met alleen verpleegkundigenvakbond NU’91. De uitslag van de LAD-ledenraadpleging is dat een grote meerderheid van de leden niet akkoord gaat met het eindbod van de NFU. LAD heeft het bod dan ook afgewezen.
2 / Waarom hebben de werknemersorganisaties besloten een actietraject in te gaan?
Ondanks dat LAD, FBZ, FNV en CNV het eindbod hebben afgewezen, heeft de NFU alsnog een cao-akkoord gesloten met NU’91. De nieuwe cao gaat per 1 januari 2022 in. Een cao waarin het grootste deel van de werknemers er onderaan de streep financieel op achteruit gaat. Dat doet geen recht aan het verantwoordelijke en uitdagende werk dat zorgprofessionals doen. De NFU biedt naast een structurele salarisverhoging van 1% ook nog een eenmalige uitkering van 750 euro over 2021, maar dat lost het arbeidsmarktprobleem niet op, want nieuwe of toekomstige medewerkers krijgen deze uitkering niet. Ook verandert het door ons afgewezen cao-akkoord niets aan de werkdruk waar umc-medewerkers dagelijks mee te maken hebben. De NFU wees lange tijd naar de Haagse politiek en zei dat er onvoldoende geld beschikbaar was. Nu wel extra geld beschikbaar is gekomen wil LAD dat de reguliere loonruimte (de zgn. OVA-ruimte) wordt ingezet voor verbetering van de arbeidsvoorwaarden van al het personeel; het salaris is daar een belangrijk onderdeel van. Het extra geld dat na Prinsjesdag beschikbaar is gekomen kan wat ons betreft ingezet worden om het salaris van de middengroepen in de umc’s te verbeteren. Tot heden heeft de NFU echter nog geen enkele beweging gemaakt. Om duidelijk te maken dat de NFU nu echt aan zet is gaan we een actietraject in.
3 / Waarom een zondagsdienst?
Het doel van de werknemersorganisaties is om tot een betere cao te komen. Dat lukt in onze ogen alleen als we de druk nóg verder opvoeren en laten zien dat het zorgprofessionals menens is. Met het oog op de inhaalzorg en werkdruk zit geen enkele umc-medewerker echter te wachten op een langdurig actietraject. Daarom hebben de werknemersorganisaties in overleg met hun achterban besloten meteen een hard actiemiddel in te zetten: een zondagsdienst. Een zondagsdienst is de meest vergaande actievorm zonder dat de patiëntveiligheid in het geding komt.
4 / Wanneer wordt de zondagsdienst gehouden?
Er is gekozen om in alle umc’s op dinsdag 26 oktober 2021 een zondagsdienst te houden.
5 / Wat houdt een zondagsdienst precies in?
Tijdens een zondagsdienst wordt op een doordeweekse dag gewerkt alsof het weekend is. Er zijn geen geplande of electieve opnames, met uitzondering van spoedopnames. Ook opnames op de IC, kraam/couveuse-afdeling en de afdelingen oncologie en hartbewaking gaan over het algemeen door.
Om te zorgen dat de zondagsdienst inderdaad patiëntvriendelijk verloopt, moet te allen tijde worden voorkomen dat patiënten tevergeefs naar het ziekenhuis komen voor een geplande behandeling. Plan dus geen afspraken of behandelingen op de dag van de zondagsdienst en verzet geplande afspraken. Dat laatste is overigens de verantwoordelijkheid van de werkgever.
Zorg bovendien voor een grotere bezetting dan op een normale zondag. Zorg dat iedereen die normaal gesproken op de dag van de zondagsdienst werkt, ook echt aanwezig is, zodat eventuele incidenten goed kunnen worden opgevangen. Bij twijfel geldt dat het begrip ‘spoedeisend’ altijd in het voordeel van de patiënt moet worden uitgelegd.
Tijdens een zondagsdienst kun je diverse activiteiten verrichten om de actie kracht bij te zetten: zie hiervoor vraag 8.
6 / Krijg ik meer informatie wat er op 28 september precies gaat gebeuren?
Waarschijnlijk organiseren de lokale actiecomité’s binnenkort bijeenkomsten. Zodra wij de data hiervan hebben publiceren wij deze data op deze pagina.
7 / Hoe zit het juridisch gezien als ik meedoe aan een zondagsdienst: kan mijn werkgever maatregelen tegen mij nemen?
Als je lid bent van de LAD en/of aangeslotene bent bij de Federatie Medisch Specialisten, ben je beschermd op grond van het collectief actierecht. Dit betekent dat je werkgever geen rechtspositionele maatregelen mag nemen (zoals ontslag) wegens werkweigering.
Als je de overeengekomen arbeid niet verricht, bestaat er geen recht op loon. Tijdens een zondagsdienst wordt echter gewoon gewerkt, maar niet al het afgesproken werk wordt verricht. In theorie kan je werkgever je dus korten op salaris, maar wij achten die kans niet groot: je bent namelijk gewoon in je umc en helpt patiënten in spoedeisende gevallen. Er zal extra aandacht en tijd zijn voor de patiënt. Daarnaast zullen ook niet patiëntgebonden werkzaamheden worden uitgevoerd, zoals vakgroepvergaderingen, het wegwerken van achterstanden in de administratie, supervisiegesprekken, is er tijd voor E-learning, etc.
8 / Wat moet je doen om een zondagsdienst goed voor te bereiden?
- In ieder umc is een lokaal actiecomité gevormd, dat de actie in het desbetreffende ziekenhuis coördineert.
- Het lokale actiecomité krijgt van ons een actiedraaiboek en levert dit ingevuld in bij het landelijk actiecomité (te weten: de vier werknemersorganisaties). In het actiedraaiboek staat wat er precies van het lokale actiecomité wordt verwacht: zo organiseert het lokale actiecomité de actie binnen de instelling en voert deze uit. Verder informeert het lokale actiecomité betrokken collega’s, de raad van bestuur/leiding afdeling, de vakgroep, de Ondernemingsraad, de Cliëntenraad (indien van toepassing) tijdig over de actie én de actiedatum van 26 oktober.
- Organiseer op korte termijn een brainstorm met je collega’s over hoe je de zondagsdienst gaat invullen. Uitgangspunt is dat niemand deze dag vrij neemt, maar dat je bijvoorbeeld patiëntvriendelijke activiteiten organiseert of op een ludieke manier aandacht vraagt voor een goede cao bij jouw raad van bestuur.
Een paar ideeën: deel gratis ijs uit aan patiënten/bezoekers onder de noemer ‘redelijk ijs’ (lees: redelijk eis), geef bij de entree van jouw umc gratis voorlichting over het voorkomen van stress, bied bezoekers massages aan, organiseer een ‘poppenspreekuur’, etc. Daarnaast kun je op de dag van de zondagsdienst bij jouw raad van bestuur langsgaan en hen bijvoorbeeld een ‘zure lunch’ aanbieden of een boterham zonder beleg, om aan te geven dat dat is wat de NFU biedt.
Denk na over dit soort ludieke acties en overleg met ons als je twijfelt over de juridische legitimiteit ervan. - Verzet bestaande afspraken met patiënten – een reden noemen is niet nodig – en maak geen nieuwe afspraken op de dag van de zondagsdienst.
- Zorg dat je op de actiedag herkenbaar bent voor collega’s en patiënten. Trek bijvoorbeeld dezelfde kleding aan, zoals een T-shirt in dezelfde kleur.
9 / Ik werk in een algemeen ziekenhuis en ben op de dag van de zondagsdienst gedetacheerd bij een umc. Kan ik dan met de actie meedoen?
Nee; als je in dienst bent bij een algemeen ziekenhuis, val je onder de Cao Ziekenhuizen. Actievoeren voor een goede Cao UMC heeft in jouw geval geen zin. Wel kun je je tijdens de actiedag solidair tonen met je collega’s in umc’s.
10 / Als mijn raad van bestuur mij aanspreekt op het feit dat ik meedoe aan een zondagsdienst, wat kan ik dan antwoorden?
Het gaat om een collectieve actie en je werkgever mag je niet aanspreken op het feit dat je hieraan deelneemt. De raad van bestuur kan zich ook niet verschuilen achter de NFU, omdat ze zelf lid is van de NFU. Je werkgever moet dus goed werkgeverschap tonen, en dat gebeurt nu allerminst. Geef aan dat je je niet serieus genomen voelt.
11 / Wat moet ik melden aan de patiënt?
In principe hoef je vooraf niets te melden. Om te zorgen dat de patiënt zo weinig mogelijk hinder ondervindt van de zondagsdienst, verzet je bestaande afspraken en maakt je geen nieuwe afspraken op de dag van de zondagsdienst.
Als je op de dag van de actie patiënten in het ziekenhuis ziet, bijvoorbeeld als je een ludieke actie houdt, is het uiteraard wel van belang de patiënt te vertellen waarom je dit doet.
12 / Wat moet ik doen als mijn werkgever tijdens de actiedag met me wil praten of met een voorstel komt?
Ga op de actiedag niet inhoudelijk in discussie met jouw raad van bestuur. Verwijs door naar het landelijk actiecomité en stel ons op de hoogte bij eventuele problemen.
13 / Mag ik thuisblijven op de dag van de zondagsdienst?
Als je op 26 oktober had moeten werken als er geen zondagsdienst was geweest, dan moet je gewoon naar je werk gaan. Een zondagsdienst is geen vrije dag en je mag niet zomaar thuisblijven of elders gaan werken.
14 / Krijg ik de onregelmatigheidstoeslag voor werken op zondag als er een zondagsdienst is?
Een zondagsdienst houdt in dat op een doordeweekse dag wordt gewerkt als ware het zondag. Dat betekent niet dat het feitelijk een zondag is. Je ontvangt dus geen onregelmatigheidstoeslag voor werken op zondag. Natuurlijk ontvang je wel de gebruikelijke onregelmatigheidsdienst voor werken in de avond of nacht, als je die dag ’s avonds of ’s nachts werkt.